“बचपन रमाउने हो, तर हामीले यसलाई प्रतिस्पर्धाको युद्धभूमि बनाइदियौँ।”

आजका बालबालिका शिक्षाको नाममा किताबको भारी बोक्दै बाल्यकालको मिठास गुमाउँदै छन्। बिहान सबेरैदेखि बेलुकासम्म विद्यालय र गृहकार्यको चक्रमा फसेका ती नानीहरू, जो रमाउन, खेल्न र सिर्जनात्मक हुनुपर्ने उमेरमा छन्, उनीहरूलाई प्रतिस्पर्धाको मैदानमा धकेलिएको छ।

हामीले उनीहरूको जीवनलाई अंक, रटन्ते पाठ, र थिचोमिचोको लयमा बाँधिदिएका छौँ।

📌 दबाबले थिचिएको पढाइ

विद्यालयमा घण्टौँको पढाइ, घरमा थुप्रिएको गृहकार्य, अनि भोलिको परीक्षाको तयारी — यिनै चक्रले बालबालिकाको मनोविज्ञानमा गहिरो असर पारिरहेको छ।
पढाइ रमाइलो नभई “झेल्नु पर्ने कुरा” भएको छ।

📌 शारीरिक र मानसिक असर

जब बच्चा विश्राम, खेलकुद र सिर्जनात्मक गतिविधिबाट टाढिन्छ, तब मानसिक थकान बढ्छ। तनाव, चिडचिडापन, ध्यानको कमी र आत्मगौरवको ह्रास देखिन थाल्छ।

📌 भावनात्मक सम्बन्ध कमजोर हुँदै

बाबु-आमासँग संवाद घट्दै जानु, परिवारमा रमाउन नपाउनु, बालबालिकाको आत्मीय सम्बन्धलाई कमजोर बनाइरहेको छ। किताबले थिचेको बाल्यकालले तिनको मौलिकता हराउँदैछ।

📌 केही प्रमुख कारणहरू

• परीक्षामुखी शिक्षा प्रणाली — सिकाइभन्दा रटनमा जोड।

• सामाजिक तुलना — “अरूको छोराले ९५ ल्यायो, तिमीले किन ८० मात्र?”

• गुणस्तरहीन पाठ्यक्रम — व्यवहारिक ज्ञानको अभाव।

• अभिभावकीय र विद्यालयीय दवाब — नतिजामुखी सोच।

📌 समाधान के हुन सक्छ?

✅ शिक्षा प्रणालीलाई बालमैत्री बनाउने।
✅ सिर्जनशीलता, खेल, कला, संगीतलाई बराबर महत्व दिने।
✅ पाठ्यक्रमलाई उमेर र आवश्यकता अनुसार सुधार गर्ने।
✅ अभिभावक र शिक्षकको दृष्टिकोण परिवर्तन — अंकभन्दा अनुभव प्राथमिक।

🔚 निष्कर्ष

बालबालिका पढ्ने मेसिन होइनन्। उनीहरूको संसार किताबभन्दा धेरै फराकिलो छ। त्यसमा हाँसो, सपना, सिर्जनशीलता र स्वतन्त्रता पनि छ।
हामीले अहिले ध्यान नदिए भने, किताबको भारीले उनीहरूको बाल्यकाल गुम्नेछ।

अब समय आएको छ — किताबको बोझ घटाउने र बालपन फर्काउने।
“बच्चाको हाँसो नै हाम्रो भविष्य हो — त्यसलाई किताबको भारीले मर्न नदिऔँ।”

✍️ कुमार अर्याल
समाजप्रेमी नागरिक